Liza Wiemer - "Zadanie domowe"

Autor: Liza Wiemer

Tłumaczenie: Ryszard Oślizło

Tytuł: Zadanie domowe

Wydawnictwo: Young

Data wydania: 15 września 2021

Liczba stron: 352

Ocena: 8,5/10

Opis:

Niezwykła historia uczniów, których zadaniem jest wcielenie się w rolę nazistów, ukazująca obawy, uczucia i wewnętrzny bunt przed złem oraz dyskryminacją.

Pan Bartley jest jednym z najbardziej lubianych nauczycieli w Riviere High School. Na swoich zajęciach z historii uwielbia w pełni angażować uczniów i ożywiać przeszłość. Podczas jednej z lekcji powierza klasie kontrowersyjne zadanie, które stanie się zapalnikiem gorącej debaty w całej szkole i poza jej murami.

Podzieleni na dwie grupy uczniowie muszą odtworzyć konferencję w Wannsee z 1942 roku, wcielić się w rolę nazistów i rozważyć zalety „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”. Cade i Logan wydają się jedynymi osobami, które czują się zszokowane całą sytuacją. Postanawiają stanowczo zaprotestować.

Sprawa nabiera rozgłosu i dzieli mieszkańców miasteczka Riviere. Na tych, którzy popierają zbuntowanych nastolatków, i tych, którzy pokazują swoje ciemne oblicze, prezentując poglądy antysemickie i rasistowskie.

Recenzja:

Jestem pod ogromnym wrażeniem tego, jak wartościowe książki pojawiają się w Wydawnictwie Kobiece pod szyldem Young. Zadanie domowe - choć skierowane zdaje się być do młodych i o młodych bohaterach opowiadania – powinien przeczytać każdy czytelnik. To wartościowa książka, w fenomenalny sposób prezentują problem nienawiści na przykładzie z pozoru spokojnej społeczności…

Pan Bartley nie prosi, abyśmy zadawali fizyczny ból, chce jednak, żebyśmy zrobili coś nagannego – usprawiedliwiali systemową, nienawiść i morderstwo.

Na początku warto wspomnieć, że autorka tej powieści jest Żydówką i częściowo do napisania tej książki zainspirowały ją nieprzyjemne sytuacje, których doświadczyła, ale głównym punktem zapłonu byli pewni uczniowie, którzy nie bali się wystąpić przeciwko nietolerancji i rasizmowi – otrzymali podobne zadanie domowe, co bohaterowie jej opowieści. I choć jest to fikcja literacka, tak nie ulega wątpliwości, że rozmaite uprzedzenia wciąż istnieją – nie tylko stricte ku osobom żydowskiego pochodzenia. Podobnie, jak istnieją okropne przekonania tłumaczone tym, że należy zrozumieć wszystkie strony – również tą złą. Przykładem podobnego stanowiska w prawdziwym świecie jest choćby Gina Peddy, która – w skrócie – uważa, że skoro są poruszane książki o Holocauście w szkołach, tak powinna być przedstawiana także druga perspektywa – nazistów. Tutaj Pan Bartley jest trochę podobnego zdania – pragnie, aby uczniowie wczuwając się w uczestników konferencji w Wannsee (czyli ostatecznego rozwiązania narodu żydowskiego), aby zrozumieć wszystkie strony i byciem gotowym do dyskusji. Ale czy to dobry powód do wymagania od nastolatków tego, aby opowiadali się za morderstwem oraz innymi krzywdami?

- (…) O ile wiemy, żaden z uczniów w tej szkole nie jest Żydem. Chciałbym jednak zapytać, czy gdyby do naszego liceum uczęszczali żydowscy uczniowie, to musielibyśmy spojrzeć im w oczy i podać powody, dla których należy ich zabić?

Książka jest fantastycznie napisana i choć większość rozdziałów opowiedziana jest przez głównych protagonistów, Logan i Cade’a walczącego o odwołanie zadania domowego, tak mamy szansę poznać też perspektywę postaci pobocznych – również samego nauczyciela, ich kolegów czy rodziny. Postaci są tutaj bardzo realistycznie wykreowane i zaangażowanie się w ich sprawę nie jest wyzwaniem – autorka doskonale oddaje emocje nimi kierujące. Ciekawie buduje w ten sposób społeczność oraz samo myślenie młodych ludzi (i nie tylko), bowiem o ile doprowadziło ono do jedności, tak też wiele osób wykorzystało to zadanie, aby usprawiedliwić uprzedzenia i nienawiść. Okropne komentarze, złośliwe zachowania kolegów – między innymi z tym mierzą się bohaterowie, choć skala problemu jest znacznie większa (i także zostaje tu przedstawiona). W interesujący sposób autorka podjęła także temat obozów koncentracyjnych w Polsce (jeśli się nie mylę, wymieniony został m.in. Gross-Rossen), a na końcu powieści znajduje się przebogata bibliografia, po którą warto sięgnąć. W tle przewijają się także zwyczajne problemy dorastania, wymagań stawianych przez rodziców, różnych presji, a także subtelny wątek romantyczny – bardzo delikatny, niemal nieistniejący, niemniej miło dopełniający całą historię bohaterów.

Ludzie potrafią naginać prawdę , aby usprawiedliwić potworności wojny. Wynajdować wymówki dla tego, co niewybaczalne. Nieważne jednak, co roi się w ich umysłach, i nieważne, że społeczeństwo odwraca wzrok - odpowiedzialność pozostaje. Tak jak wasz nauczyciel jest odpowiedzialny za to zadanie.

Myślę, że książki takie jak Zadanie domowe są bardzo ważne w obecnych czasach – wszak ludzie nienawidzą i niemal na każdym kroku można spotkać tego objawy – czy zwykłego hate’u w sieci, czy zbrodni popełnianych przez właśnie nienawiść, rasizm, inną nietolerancję, prześladowań. Liza Wiemer genialnie podeszła do tematu i jestem absolutnie zafascynowana stylem oraz wrażliwością tej pisarki. Mam nadzieję, że w Polsce ukaże się więcej książek jej autorstwa. Polecam z całego serca, nie tylko dla młodzieży!