Adam Zbyryt - "Krajobraz strachu. Jak stres i strach kształtują życie zwierząt"

Autor: Adam Zbyryt

Tytuł: Krajobraz strachu. Jak stres i strach kształtują życie zwierząt

Wydawnictwo: Marginesy

Data wydania: 10 marca 2021

Liczba stron: 416

Ocena: 8/10

Opis:

Strach ma wielkie oczy i choć oznacza to, że zazwyczaj wyolbrzymiany grożące niebezpieczeństwo, to w dosłownym znaczeniu kryje się ziarno prawdy. Kiedy się boimy, źrenice ulegają rozszerzeniu. Ma to znaczenie w procesie uczenia się nowych bodźców i poszerzania pola widzenia. Ale to nie jedyna reakcja. Odczuwając strach, doświadczamy całej kaskady procesów.

Strach i stres to nieodłączna para, która towarzyszy wszystkim organizmom od początków istnienia. Dawniej stres pełnił funkcję adaptacyjną – pozwalał lepiej przystosowywać się do zmieniających się warunków środowiska. Czy można trzymać linię ze strachu, a właściwie po to, aby sprawniej uciekać przed drapieżnikiem? Tak postępują na przykład wróble, co może przyczyniać się do ich śmierci z wychłodzenia w okresie zimowym.

Środowisko życia, czego doświadczamy na własnym przykładzie, może być powodem ogromnego stresu. Nie inaczej jest w przypadku zwierząt. Hałas, światło, zanieczyszczenia, to stresory w miastach. Podobnie działa wycinka drzew w lasach: zaburza ciągłość środowiska i zmniejsza ilość pokarmu.

Ta książka pozwoli nam lepiej zrozumieć otaczający nas świat. Wiele zagadkowych zachowań zwierząt stanie się zrozumiałych, a to zaprowadzi nas do ich lepszej ochrony. To ważne dla przyszłości naszej planety.

Recenzja:

Strach i stres towarzyszą na co dzień większości organizmów żywych. Przeczytałam nieco książek na ten temat od strony ludzkiej, ale w zwierzęce niepokoje nie zagłębiłam się jeszcze nigdy – i chyba nawet za specjalnie o ich bojaźni nie myślałam (nie w sposób naukowy). Właśnie z tego względu nie potrafiłam przejść obojętnie obok książki Adama Zbyryta, o wdzięcznym tytule Krajobraz strachu. Jak stres i strach kształtują życie zwierząt.

Już na wstępie zostałam zaskoczona i odrobinę zawiedziona, bo autor skupia się tutaj przede wszystkim na ptakach, a tytuł wskazywał szersze ukazanie tematu. Niemniej szybko złe wrażenie zostało zatarte, bo książka obfituje w ciekawe informacje – szeroko podejmuje temat strachu i stresu wśród skrzydlatych. Czuć rzetelność w treści (zresztą, właściwa treść sięga tutaj do 366 strony – dalej mamy przypisy, wykaz źródeł ilustracji i spis treści, co samo w sobie już w jakimś stopniu o tym świadczy) oraz pasję autora do przedstawianych kwestii. Książka napisana jest z polotem, czytałam ją z przyjemnością, wiele tutaj przykładów i faktycznie można lepiej nie tylko zgłębić tytułowy temat, ale i dowiedzieć się wiele ciekawostek na temat zwyczajnego wielu różnych gatunków ptaków. No i nie brakuje tu czarno-białych zdjęć oraz ilustracji ptactwa wszelakiego – co uważam również za duży atut tego wydania.

Adam Zbyryt informuje na wstępie czytelnika, że w swojej książce – która zajęła mu kilka lat – stara się zgłębić kwestie, które mogą pomóc efektywniej chronić ptaki. Krótko mówiąc – zrozumienie ich zachowań, pomoże je lepiej chronić. Krajobraz strachu... kolejno więc przedstawia nam pojęcie strachu i stresu w wielu aspektach – emocjonalnym życiu ptaków, kształtowaniu ich otoczenia, wpływie na rozmnażania, zdobywaniu pokarmu (lub jego braku), stresujących środowiskach, komunikacji w obliczu zagrożenia, wędrówkach oraz kilku innych kategoriach. Szczególnie tutaj zaintrygował mnie rozdział Strach a płeć, wiek i inteligencja – czyli kto się bardziej boi – on czy ona?, bo nigdy nie sądziłam, że samiec i samica mogą się inaczej zachowywać w niebezpieczeństwie.

Krajobraz strachu. Jak stres i strach kształtują życie zwierząt to przyjemnie naukowa pozycja przyrodnicza (a nawet przyrodniczo-psychologiczna), która z całą pewnością zachwyci każdego miłośnika ptaków oraz zwierząt. Jak wspomniałam, odrobinę żałuję, że skupia się głównie na ptakach, ale nie odejmuje to nic wartościowości lektury. Perspektywa tego, że strach można wykorzystywać w ochronie przyrody jest fascynujący i daje do myślenia. Polecam z całego serducha – jeszcze nigdy nie zawiodłam się na serii EKO od Wydawnictwa Marginesy. 😊