Orhan Pamuk - "Rudowłosa"

Tytuł: Rudowłosa

Autor: Orhan Pamuk

Wydawnictwo: Literackie

Data wydania: 17 sierpnia 2017

Liczba stron: 256

Ocena: 8/10

Opis:

W małej miejscowości pod Stambułem pewien licealista doświadcza wstrząsającej miłości i popełnia wielką zbrodnię… W połowie lat osiemdziesiątych XX wieku mistrz Mahmut, studniarz i jego pomocnik, „panicz” Cem, przekopują mozolnie metr po metrze jałową działkę, próżno szukając wody. W wolnych chwilach opowiadają sobie historie, pokazujące, jak różnie patrzą na świat. Jedną z nich jest opowieść o ojcobójstwie Edypa. Mimo iż tak odmienni – stary kawaler w sile wieku i młody chłopak – nawiązują więź, która przypomina relację między ojcem a synem. Wszystko zmienia się za sprawą rudowłosej piękności, aktorki wędrownego teatru. Najdziksze sny nastolatka stają się jawą, by natychmiast dać pole najgorszemu z koszmarów – wskutek nieuwagi Cema przy budowie studni dochodzi do tragicznego wypadku. Przerażony chłopiec ucieka do Stambułu, gdzie dopiero po wielu latach dowie się, czy naprawdę był winien śmierci mistrza i kim była rudowłosa uwodzicielka.

Recenzja:

Lubię książki od Wydawnictwa Literackiego, bo jeszcze nigdy się na żadnej nie zawiodłam i Rudowłosa nie jest wyjątkiem. Powiem więcej – książka Pamuka bardzo pozytywnie mnie zaskoczyła. Już od pierwszej strony oczarował mnie sposób pisania autora i w zasadzie nie byłam zdziwiona, kiedy doczytałam, że w 2006 roku dostał Nagrodę Nobla.  

Ostatnio tureckie powieści są bardzo modne, ale Pamuk na szczęście nie pisze o żadnych sułtanach ani haremach. Opowiada nam historię zwykłego, wrażliwego chłopaka, który chciał zostać pisarzem, a skończył jako inżynier geolog i deweloper. Akcja toczy się w okolicach Stambułu i rozpoczyna się pewnego upalnego lata 1986 roku, kiedy szesnastoletni Cam musi podjąć pracę, bo jego ojciec znów zniknął – tym razem na dobre. By zarobić na kursy przygotowawcze do studiów, najpierw pracuje jako stróż w sadzie, a potem razem z mistrzem Mahmutem wyrusza do niewielkiego miasteczka oddalonego od Stambułu o kilkanaście kilometrów, by tam kopać wraz z nim studnię. Dziś pomysł, żeby szukając miejsca na studnię, zdawać się w głównej mierze na intuicję, może się wydać absurdalny, ale jeszcze trzydzieści lat temu tak to w Turcji wyglądało. Mahmut dzięki swojej wiedzy, doświadczeniu i oczywiście intuicji nakreśla na działce okrąg o średnicy dwóch metrów i zaczyna się kopanie. Łopatami i kilofami. Ta żmudna, męcząca praca na początku jest dla Cama wyczerpująca, ale z czasem wyrabia mięśnie i zaprzyjaźnia się z mistrzem. Spragniony obecności mężczyzny, który byłby dla niego wzorem, szybko nawiązuje z Mahumtem więź, która przypomina relacje syna z ojcem. Cam jest oczarowany również opowieściami mistrza, w których stare legendy i baśnie przeplatają się z prawdziwymi wydarzeniami. Cała tak książka jest opowiedziana w taki sposób, że przypomina jedną z takich baśniowych historii, a przynajmniej pierwsza jej część.

Mężczyźni po dniu pełnym wyczerpującej pracy chodzą do oddalonego o 15 minut drogi miasteczka, w którym Cam widzi pewnego razu Rudowłosą. Myśl o kobiecie go nie opuszcza, a że miasteczko jest małe, w końcu spotyka ją po raz kolejny. Okazuje się, że jest aktorką i jest dwukrotnie od niego starsza. Cam zakochuje się jednak pierwszą, niewinną i silną miłością, więc zupełnie mu to nie przeszkadza.

W te upalne wakacje Cam poznaje dwie opowieści, które potem wpływają na całe jego życie. Jedna z nich to historia Edypa, który zabił ojca, druga opowiada natomiast o wojowniku Rostamie, który zabił syna. Wakacje kończą się tragicznie i muszę przyznać, że mocno mnie oburzyło to, jak zachował się Cam – a stał się bohaterem jednej z tych opowieści. Czy był ojcobójcą, czy może to jego zabił syn, sami musicie się dowiedzieć.

Cam przez resztę swojego życia obsesyjnie myśli o obu historiach i swojej zbrodni. Okazuje się człowiekiem interesu i sprawnie wykorzystuje to, że Stambuł rozrasta się w niesamowitym tempie. Ma żonę, która jest jego najlepszą przyjaciółką, ale nie ma z nią dzieci. Ich dzieckiem staje się firma. Nie zawsze można jednak uciec przed przeszłością i konsekwencje czynów, których Cam dopuścił się w tamto upalne lato, dopadną go wiele lat później w najmniej oczekiwanym momencie.

Książka Pamuka jest niczym współczesna baśń. Wątki niemal magiczne przeplatają się z bardzo współczesną historią i ponadczasowymi rozważaniami na temat relacji ojciec – syn. Wbrew temu, co sugeruje tytuł, wątek Rudowłosej nie jest tu najważniejszy. Autor oczarowuje czytelników pięknym, choć stosunkowo prostym językiem, a jednocześnie w niektórych dialogach ujawnia swoją erudycję. Cała książka nie jest zbyt obszerna i czyta się ją bardzo szybko.

Rudowłosa to świetnie napisana historia o ojcach i synach, łącząca sprawnie kilka wątków. Zaskakuje, wzbudza emocje i oczarowuje. Gorąco polecam, to lektura na wysokim poziomie!

Za książkę dziękuję Wydawnictwu Literackiemu