Adrianna Szymańska-Zacheja - "Dzwonek na długą przerwę"

Autor: Adrianna Szymańska-Zacheja

Tytuł: Dzwonek na długą przerwę

Wydawnictwo: Spisek pisarzy [współpraca reklamowa]

Data wydania: 8 maja 2024

Liczba stron: 426

Ocena: 9/10

Patronat Książkowiru

Opis:

Witamy w analogowej Polsce 2008. Dla wielu dzwonek na długą przerwę jest tu najgorszym odgłosem.

„Wataha”, czyli Wagan i jego paczka, chociaż wieczorami wymiata na placu rynkowym w tańcu ognia, w szkole jest dręczona przez „elitę” – bogatych uczniów, dla których przemoc to forma rozrywki. Druga klasa przynosi zarówno eskalację rówieśniczej agresji, jak i niespodziewane sojusze; u progu dorosłości nic nie jest czarno-białe, zwłaszcza gdy płonie młodzieńczą pasją.

Poszukiwanie własnej tożsamości oraz walka z narastającą przemocą rozgrywają się tu na tle sensualnej, buntowniczej muzyki początku tysiąclecia, żółtego okienka Gadu-Gadu, tajemniczych kręgów w zbożu i gęstej atmosfery niewielkiej mieściny. Możecie być pewni, że podlany naftą i podpalony Dzwonek na długą przerwę powiedzie was niczym Prometeusz poprzez szaloną, intensywną młodość roczników 90. ku odpowiedzi na najbardziej fundamentalne pytania. W czasach, gdy jeszcze nie szukało się ich tak chętnie w internecie, lecz w drugim człowieku.

Recenzja:

W świecie, gdzie rówieśnicze relacje często budowane są za pomocą social mediów, warto cofnąć się do czasów, gdy młodość smakowała inaczej. Pamiętacie czasy, kiedy komunikator Gadu-Gadu był najpopularniejszym sposobem na kontakt z innymi, a tajemnicze kręgi w zbożu budziły więcej emocji niż najnowsze trendy na TikToku? To właśnie w tej rzeczywistości Adrianna Szymańska-Zacheja umieszcza swoją powieść Dzwonek na długą przerwę, porywającą nas prosto do roku 2008.

Czemu ojcowie porzucają swoje kobiety i dzieci, po czym zakładają następną rodzinę, jakby ta wcześniejsza była gorsza i mniej ciekawa?

Historia od razu wzbudziła moją sympatię, choć pewnie z nieoczywistych względów – sama swego czasu trenowałam taniec z ogniem i wymiatałam z poikami na różnych okolicznościach, więc od razu nawiązałam niejako więź z „Watahą”, paczką głównego bohatera Wagana. To z nimi – a przede wszystkim ze wspomnianym chłopakiem – zostajemy przeprowadzeni przez niełatwe czasy dorastania, pełne problemów, bardziej lub mniej nam bliskich. Już od początku powieści  orientujemy się, że życie bohatera nie jest usłane kwiatami – zapracowana matka, bieda, brak ojca w życiu, a to zaledwie zalążek tego, co się w jego życiu dzieje i dziać będzie. Już z tego miejsca zostajemy wciągnięci w opowieść niezwykle emocjonalną – pełną bólu, poszukiwania siebie i swojej seksualności, stawiania czoła nietolerancji. A to wszystko w czasach, gdy wyjście z szafy mogło być największym wyzwaniem, a przemoc rówieśnicza czaiła się za każdym rogiem szkolnego korytarza, bo INNOŚĆ była zła – i nie tylko w kontekście orientacji, ale także korzeni, pochodzenia z rozbitej rodziny, wyglądu...

Życie na wsi potrafiło być przekleństwem. Wszyscy w okolicy znali się od dziecka, każde społeczne potknięcie wyolbrzymiano do nierealnych rozmiarów, a najgorzej, jak któryś z rodziców pił. Wystarczyło, że dwa razy w tygodniu wstąpił do sklepu po kolejną butelkę. Plotki roznosiły się w nienaturalnie szybkim tempie.

Adrianna Szymańska-Zacheja z wnikliwością i empatią kreśli obraz niełatwego okresu dorastania, z autentycznością przedstawiając realia życia codziennego tamtych czasów. Realistycznie oddaje trudności, z jakimi mierzyli się wówczas młodzi ludzie. Autorka nie ucieka od trudnych tematów takich jak transfobia, homofobia, prześladowanie przez rówieśników, przemoc (fizyczna i psychiczna) czy nawet myśli samobójcze. Zamiast tego, z dużą wrażliwością i autentycznością, ukazuje brutalną rzeczywistość tamtego okresu. Mimo iż to, co napisałam, maluje się dość ponuro, to historia kryje także wiele bardziej pozytywnych aspektów – rodzenie się nietuzinkowych przyjaźni, poza podziałami, ogromnego wsparcia przyjaciół czy też... zwyczajną akceptację, którą bohaterowie wbrew wszystkiemu potrafią znaleźć. Nie wszędzie, ale to też coś, prawda?

- Okej. To co poczułeś, gdy wziąłem cię za rękę? Zastanów się, proszę. Powiedz mi, co pomyślałeś.

- Żebyś jej nie puszczał – wyznał cicho, ale nie potrafił spojrzeć na kolegę.

(...) Jeszcze chwilę milczeli w swoim towarzystwie, chłonąc nowe emocje, a potem rozeszli się tak, aby nikt nie zauważył ich razem. Bo przecież wieś nie zrozumie.

Wiele fragmentów książki wręcz kipi nostalgią, oddając uczucia i emocje związane z dorastaniem w tych niejako wyjątkowych czasach. W opowieści możemy spotkać fragmenty muzycznych utworów (m.in. Pidżama Porno, Avril Lavigne czy The Goo Goo Dolls), wspomniany już komunikator ze złotym słoneczkiem (rozmowy między bohaterami są przedstawione w formie jego okienka) oraz wiele innych smaczków, które urozmaicają całość, czyniąc ją jeszcze bardziej autentyczną. Bez wątpienia te proste nawiązania wywołają uśmiech u niejednego czytelnika, który dorastał w Polsce u początku XXI wieku. Autorka mistrzowsko uchwyciła ducha tamtych dni, tworząc tło, które nie tylko wspiera fabułę, ale wręcz przenosi czytelnika w czasie.

- Masz mnie i przyjaciół, przejdziesz przez to, jestem przekonana.

- Skąd?

- Bo masz w oczach ogień, który widzę od zawsze. A ogień nigdy nie wybiera słabych.

Dzwonek na długą przerwę to opowieść o dorastaniu w małej mieścinie oraz ciekawy obraz poszukiwania samego siebie w świecie pełnym przemocy i nietolerancji. To historia bezsilności i poczucia zagubienia wśród młodych ludzi, która skłania do refleksji, porusza serca i przypomina, jak ważne jest po prostu... zrozumienie i akceptacja drugiego człowieka. Ta książka to dosłownie lustro, w którym każdy z nas może dostrzec cząstkę swojej własnej historii, przypominając sobie własne młodzieńcze zmagania. Jeśli macie ochotę na historię, która porwie Was do czasów pełnego wyzwań dorastania, ale i pięknych chwil, polecam z całego serca!