John Fowles - „Mag”

Autor: John Fowles 

Tytuł: Mag 

Wydawnictwo: Zysk i S-ka 

Data wydania: 3 listopada 2020 

Liczba stron: 702 

Ocena: 6/10 

Opis: 

Obfitujące w niezwykłe zwroty akcji arcydzieło literatury światowej, w którym młody mężczyzna zostaje wplątany w śmiertelną psychologiczno-erotyczną grę. 

Bohater książki, młody Anglik Nicholas Urfe, przyjmuje stanowisko nauczyciela na pewnej greckiej wyspie. Tam zaprzyjaźnia się z właścicielem wspaniałej posiadłości. Przyjaźń z milionerem wpędza młodzieńca w koszmar. Z każdym dniem rzeczywistość i fantazje coraz bardziej się mieszają, a Urfe staje się nieświadomym aktorem prywatnego teatru bogacza – styka się ze śmiercią, seksem i przemocą. Desperacko zaczyna walczyć o zachowanie życia. Akcji, stanowiącej prawdziwy labirynt zdarzeń, towarzyszą kulturowe szarady, a sama opowieść prowokuje do zastanowienia się nad iluzorycznością otaczającego nas świata i funkcjonujących w nim zasad moralnych. 

Recenzja: 

Dawno żadna książka tak bardzo nie podzieliła mnie w kwestii oceny, bowiem z jednej strony uważam Maga za powieść z fenomenalną grą psychologiczną, a z drugiej… główny bohater wywoływał we mnie co rusz niepojętą frustrację (i gdyby nie niebotyczny rozmiar książki, mogłaby się ona nauczyć się latać po moim pokoju). Po prostu nie rozumiem, jakim cudem można wymyślić kapitalną intrygę, fantastyczną psychologiczną zabawę, by popsuć to taką… mentalną memeją. 

Książka została wydana po raz pierwszy w 1965 roku i autor od tego czasu wprowadził w niej nieco zmian, głównie w kwestii wątków erotycznych, na które wcześniej nie miał odwagi. Nie miałam wcześniej przyjemności z tą powieścią, więc posiłkuję się wiedzą zaczerpniętą ze wstępu, w której autor opowiada również o swoich inspiracjach i życiu. Muszę przyznać, że ta przedmowa nastawiła mnie doprawdy optymistycznie do treści, ponieważ padły tutaj tytuły takich dzieł jak choćby Wielkie nadzieje Dickensa, a więc… zapowiadało się nieziemsko! I było tak, a jednocześnie nie było – bo było też bardzo źle. 

- Być z tobą to tak jakby pójść do kogoś i powiedzieć mu: znęcaj się nade mną, lżyj mnie, poniewieraj mną. 

Książka napisana jest niełatwym językiem, stylizowanym na wiktoriański, a opisy są przebogate – szczególnie we wspomnienia, myśli i rozważania głównego bohatera, acz bogatej charakterystyki tła czy innych postaci również tutaj nie brakuje. Autor właściwie większość książki poświęca protagoniście, Nicholasowi Urfe, który – jak wspominałam wcześniej – jest postacią skrajnie nieprzyjemną i irytującą czytelnika. Opisując go w jednym zdaniu, to egoista, który przejawia zachowania narcystyczne, a jednocześnie kreuje siebie non stop na ofiarę, często uwodząc kobiety na litość (to nie żart). Nie mam pojęcia, czy celem Johna Fawlesa było stworzenia jak najbardziej drażniącego i działającego na nerwy bohatera-narratora, ale jeśli tak – doskonale mu się to udało! Na szczęście, na kartach powieści przeplata się więcej postaci, a jedną z nich jest bogacz, Conchis, który choć jasnym charakterem absolutnie nie jest, tak… jest intrygujący i fascynujący w tym, jak prowadzi Nicholasa za nos. 

I skoro jesteśmy już przy wodzeniu za nos – to jak z pozoru niewinna gra psychologiczna przeradza się w coś większego jest po prostu niesamowite. Czasami można wręcz się w niej nieco zagubić, co akurat mi się podobało, bo lubię niepewność – gdzie prawda, gdzie kłamstwo, gdzie wymysły narratora… No i jeszcze – można rzec – wplata się tutaj motyw wyrafinowanego władcy marionetek, którego cel zdaje się nie do końca oczywisty, a może raczej – choć założenia ma całkiem niezłe – ma się do niego mieszane uczucia. I wątki moralności, sprawiedliwości, karmy, są tutaj ukazane w nieco poplątany sposób, ale… mi się ta plątanina podobała, bo sens przedziwnie miała. Podobnie jak zakończenie, bo… bo nie powiem Wam co. Mam wrażenie, że i tak już za dużo napisałam, choć unikałam konkretów. :) 

Podsumowując, choć Mag jest pełen jęków, stęków i achów upierdliwego Nicholasa, tak nie można nazwać tej powieści złą. Wręcz przeciwnie, gdyby wziąć pod uwagę całą resztę, a więc poruszaną w opisie na okładce śmiertelną psychologiczną-erotycznę grę, książka wypada zaskakująco dobrze. Jest to także swoista uczta słowa, bo język jest dopracowany, plastyczny i malowniczy, a i większość rozmów bohaterów czyta się z przyjemnością. Tylko… ten Urfe to porażka, poważnie. Dlatego – może nieco krzywdząco – obdarzam ten tytuł oceną 6 na 10, a polecam ją miłośnikom literatury wiktoriańskiej i około-wiktoriańskiej, którzy cenią misterne intrygi. 🙈