Fiodor Dostojewski - "Idiota"

Tytuł: Idiota

Autor: Fiodor Dostojewski

Wydawnictwo: MG

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 656

Patronat: Książkowir

Ocena: 10/10

Opis:

Oto powieść, z utworów Dostojewskiego kto wie czy nie największa, na pewno zaś najgłębiej badająca mroczne tajniki duszy, a zarazem wzywająca do wytrwania w poszukiwaniu piękna jej wnętrza, chrześcijańskiej caritas, miłości współczującej i wybaczającej. Taki jest główny bohater, książę Lew Myszkin, który bez grosza przy duszy przyjeżdża do Rosji, by objąć spory majątek. Swej dobrotliwości, pokorze oraz irytującej wręcz naiwnej ufności do ludzi, zawdzięcza on tytułowy przydomek, jakim obdarzają go inne postaci. Myszkin to postać z innego czasu i innych krain. Być może zagubiona wprost z Ewangelii w XIX-wiecznym świecie, bezwzględnym dla słabych, pełnym nierówności i złych namiętności. Książę Myszkin chce naśladować Chrystusa, chce być człowiekiem przepięknym, ale wikła się w sieci, które na niego nastawia złość i pożądliwość ludzka. Idiota to zarazem arcydzieło dwóch portretów kobiecych, Nastazji Filipownej i Agłai Iwanownej, pomiędzy których uczucia rozdarte jest serce księcia. To przypowieść o bezgranicznym opętaniu miłością, która może doprowadzić wręcz do unicestwienia osoby kochanej…

Recenzja:

Długo czekałam na to wydanie Idioty. Uwielbiam wydawnictwo MG za to, że po kolei wznawia wszystkie książki Dostojewskiego. Na pierwszy ogień poszła jego ostatnia powieść, uważana za kulminację jego twórczości, czyli Bracia Karamazow, potem pojawiła się Zbrodnia i kara, najpopularniejsza z książek pisarza, ze względu na to, że znajduje się na liście lektur; następne w kolejce były Biesy – monumentalne i chyba jego najtrudniejsze dzieło. W końcu przyszła kolej i na Idiotę – mogę być nieobiektywna, bo to moja ulubiona książka Dostojewskiego, ale nie przesadzę, jeśli powiem, że to genialne i ponadczasowe dzieło – być może najgenialniejsze i najwspanialsze ze wszystkiego, co napisał Dostojewski.

Tytułowy idiota to dwudziestosześcioletni Lew Nikołajewicz Myszkin. Po czteroletnim pobycie w szwajcarskim sanatorium, gdzie leczył się na apopleksję, powraca do Rosji. Akcja książki rozpoczyna się w pociągu, gdzie książę spotyka Rogożyna i Lebiediewa, z którymi nawiązuje znajomość i od których po raz pierwszy słyszy o Nastazji Filipownej. Książę był jednym z ostatnich przedstawicieli swojego rodu, jedyną znaną mu żyjącą krewną była Lizawieta Prokofiewna Jepanczyn, z którą pragnął nawiązać bliższą znajomość. Od samego początku, jeszcze w pociągu, wszyscy traktowali go jak człowieka niższej kategorii, generał Jepanczyn uznał go za żebraka, próbującego wyłudzić pieniądze. Jego sekretarz - Gawriła Iwołgin jako pierwszy prosto w twarz nazwał go idiotą. Później wiele osób w powieści używało tego określenia. Nastazja Filipowna przy pierwszym spotkaniu uznała go za lokaja i nieomal zwymyślała. Niemniej, książę budził powszechną sympatię. Sam Dostojewski o postaci głównego bohatera pisał w liście: Chodzi mianowicie o przedstawienie absolutnie doskonałego człowieka. Rzeczywiście, udało mu się zrealizować ten zamiar. Nakreślił portret osoby, który była uosobieniem moralnej doskonałości, nieskażonej cywilizacją. Wyróżniała go niezwykła dobroć, niekiedy granicząca z naiwnością, współczucie i szlachetność.

Ale Idiota to coś więcej niż opowieść o dobrym, nieco naiwnym Myszkinie. To wspaniały portret dwóch kobiet: Nastazji Filipownej, która błyskawicznie dostrzegła dobroć księcia i pozdrowiła go słowami: Bądź zdrów, książę, pierwszy raz w życiu widziałam człowieka oraz Agłai Iwanowny Jepanczyn – najmłodszej i najpiękniejszej córki generała Jepanczyna. Obie kobiety były tak różne, jak to możliwe, łączyła je tylko jedna rzecz – miłość księcia Myszkina.

Nastazja Filipowna, uwiedziona w młodym wieku przez Tockiego, jest postacią tragiczną. Niezwykle piękna, odrzuciła oświadczyny księcia i uciekła z zakochanym w niej szaleńczo Rogożynem. Miała skłonności do samodestrukcji i samoupokorzenia, nie umiała się zdecydować na to, z kim chce być. Kochała księcia, ale sama nie czuła się godna jego miłości. Próbowała też wpłynąć na uczucia Agłai i na jej decyzję o poślubieniu Myszkina.

Agłaja była młoda i nieco nieokrzesana. Mimo że otwarcie wyśmiewała się i drwiła z księcia, była w nim zakochana, książę również bardzo ją kochał.

Clive Staples Lewis w swoim tomie esejów, pt. Cztery miłości wyróżnia cztery rodzaje tego uczucia: przywiązanie, przyjaźń, miłość erotyczną i najwspanialszy, najczystszy rodzaj miłości: Caritas –  miłość Boga i bliźniego. Miłość księcia była tego ostatniego rodzaju  – czysta i głęboko chrześcijańska. Nie było w niej pożądania, książę przede wszystkim pragnął uratować piękną Nastazję. Jego przeciwieństwem był Rogożyn, którego pożądanie popycha do najgorszych czynów.

Nietrudno dojść do wniosku, że Dostojewski wzorował postać księcia Myszkina na Chrystusie. Książę również miał w sobie cechy męczennika, gotów był poświęcać się dla innych. Posiadał dar przenikania do duszy drugiego człowieka. Jednakże fizycznie był słaby - od dzieciństwa męczyły go napady padaczki. Możecie się zdziwić, ale charakteryzował go niezbyt wysoki poziom inteligencji, choć, jak zauważyło wielu z bohaterów, swój rozum miał. Dla większości był jednak tylko idiotą, nieprzystosowanym do życia, zbyt mało sprytnym i egoistycznym. I choć był wzorem cnót, człowiekiem idealnym, w niemoralnym społeczeństwie, pełnym intryg i zakłamania jego dobroć i altruizm były przez większość określane mianem idiotyzmu.

Wydawca głosi, że Idiota to „przypowieść o bezgranicznym opętaniu miłością, która może doprowadzić wręcz do unicestwienia osoby kochanej”. Dla mnie to opowieść o tym, jak zniszczono prawdziwie dobrego człowieka. Bo Myszkin był właśnie taki – dobry. Niestety ta dobroć przegrała w zderzeniu z podłością.

Polecam wam gorąco. To pięknie wydana, wspaniała powieść obyczajowa z całą galerią świetnie sportretowanych postaci, które na długo zapiszą się w waszej pamięci. Śmiało można nazwać Idiotę arcydziełem. Przeczytajcie koniecznie!

Z racji tego, że patronujemy Idiocie, niedługo pojawią się konkursy, w których i wy będziecie mogli zdobyć egzemplarz tej wspaniałej powieści. Obserwujcie bloga i nasz fanpejdż!