Olga Tokarczuk - "Prawiek i inne czasy"

Tytuł:  Prawiek i inne czasy

Autor: Olga Tokarczuk

Wydawnictwo: Literackie

Rok wydania: 2015 (pierwsze wydanie 1996)

Liczba stron: 300

Ocena: 7/10

Opis:

Od lat porusza czytelników na całym świecie. Jedna z najpoczytniejszych i najgłośniejszych współczesnych polskich powieści, przełożona na ponad dwadzieścia języków.

Prawiek – wieś położona w centrum Polski – tutaj codzienność splata się z niezwykłością, rzeczywistość z mitem, a powszednie życie jest ważniejsze od wielkich wydarzeń. W burzliwych latach XX wieku kilka pokoleń kilku rodzin mieszkających w Prawieku walczy o swoje szczęście i przyszłość. Ich losy układają się w uniwersalną opowieść o czasie, przemijaniu i ludzkim losie.

Recenzja:

Nie czytam zbyt dużo polskiej literatury, jeśli już to najczęściej fantastykę, ale nazwisko Olgi Tokarczuk obiło mi się o uszy. Przez jakiś czas mylnie utożsamiałam ją z Olgą Rudnicką, potem zorientowałam się, że to różne autorki, ale jakoś nie ciągnęło mnie do pani Tokarczuk, choć z panią Rudnicką się zapoznałam. Może gdybym wiedziała, że ta pierwsza jest o wiele bardziej doceniona, że jej powieści zostały przetłumaczone na ponad dwadzieścia języków, sięgnęłabym po nią wcześniej. Ale nie wiedziałam i w zasadzie nie czułabym potrzeby zapoznania się z jej twórczością, gdybym nie spotkała się właśnie z Prawiekiem najpierw na kolokwium z historii literatury, a potem na liście lektur z tegoż przedmiotu. Tak się złożyło, że Wydawnictwo Literackie akurat wznowiło jej książki, więc nie pozostało mi nic innego jak wreszcie nadrobić braki.

Prawiek i inne czasy to trzecia książka Olgi Rudnickiej, przez krytyków uznana za najlepszą. Autorka otrzymała za nią Paszport „Polityki” za rok 1996, a w roku 1997 nagrodę Fundacji im. Kościelskich. Książka była nominowana do Nagrody Literackiej Nike i wygrała plebiscyt czytelników. Można by pomyśleć, że po prostu musi być dobra. Jak jest w rzeczywistości?

Prawiek to mała podkielecka wieś. Autorka ulokowała ją w czasie na początku dwudziestego wieku. Opisała życie kilku pokoleń, ale wbrew pozorom to nie życie bohaterów było tłem dla burzliwych wydarzeń tamtych lat, było dokładnie na odwrót. Gdzieś przeczytałam, że Prawiek to swego rodzaju realizm magiczny. Spodziewałam się czegoś w stylu Stu lat samotności Marqueza i rzeczywiście – te dwie historie pod pewnymi względami są podobne – a pod innymi zupełnie inne. Można powiedzieć, że Prawiek i inne czasy to takie Sto lat samotności w polskich realiach. Ale Marquez nie pisał o Bogu. Powieść Tokarczuk jest mniej magiczna, a bardziej metafizyczna. Z jednej strony zniechęcała mnie tym do siebie, ale z drugiej… poszczególne historie, składające się w jedną opowieść wciągały i nie pozwalały odłożyć książki. Tokarczuk pisze prosto, ale jest coś takiego w jej stylu, co przyciąga. Prawiek to jedyna jej powieść, którą czytałam, więc nie wiem czy to stylizacja, pasująca do treści książki, czy pisze tak zawsze.

Bez wątpienia jest to powieść godna uwagi, która wyróżnia Olgę Tokarczuk na tle innych polskich pisarzy młodego pokolenia. Udało jej się stworzyć coś mistycznego, co biorąc pod uwagę jej młody wiek (w chwili gdy ukazywało się pierwsze wydanie), może budzić tylko podziw. Ta książka będzie dobra dla wszystkich poszukujących i z tego powodu pewnie nie spodoba się tym, którzy nie szukają. Ale na pewno warto dać jej szansę. Może znajdziecie w niej coś, co zmieni wasze postrzeganie świata.

Za książkę dziękuję Wydawnictwu Literackie